7. Dan denk ik op tijd te zijn, gaat de bus niet...

Lieve lezers,

Het is alweer een tijdje geleden dat een blog heb gepost (precies een maand geleden), dat komt doordat ik het zo druk heb met school en andere leuke activiteiten. Volgende week is het Lucia, een belangrijke feestdag hier in Scandinavië en hebben we met school meerdere Lucia concerten. We zingen dan in een koor traditionele Zweedse liedjes over Lucia en kerst in traditionele Lucia jurken. We oefenen hier heel veel voor, voor mij zijn al deze liedjes nieuw en is het niet makkelijk dat alles in het Zweeds is, maar gelukkig kan de rest van het koor de liedjes allemaal al wel. Ook hebben we een Advent concert en een Oud en Nieuw concert waarvoor ik met klasgenoten liedjes aan het oefenen ben. Naast al deze leuke dingen van school hebben we nu ook veel toetsen en presentaties. Een aantal van deze toetsen gingen erg goed, zoals bijvoorbeeld mijn wiskundetoets, ik had daar alle punten op gescoord en mijn docent was heel erg tevreden met mijn werk en het feit dat ik de toets helemaal in het Zweeds had gemaakt (nou is dat ook niet zo heel moeilijk bij een wiskunde toets), ook mijn naturkunskap toets had ik bijna foutloos en in goed Zweeds gemaakt. Nu zijn dit twee vakken waar ik in Nederland ook goed in was, dus is het niet zo raar dat ik er hier ook goed in ben. Een aantal toetsen gingen ook iets minder, zo haalde ik laatst een F voor een toets die ging over welke apparatuur je moet gebruiken bij bijvoorbeeld concerten of studio opnames, een D voor muziekgeschiedenis over antieke muziek en een C voor een toets over het oude Griekenland en Egypte, voor twee toetsen van het vak Zweeds heb ik nog geen cijfer terug, maar ik weet dat het niet hoog gaat zijn..... Een van de oorzaken van deze cijfers die ongewoon zijn voor mij, is dat het voor mij nog steeds een beetje een obstakel is om stof te leren die helemaal in het Zweeds is, het leren gaat een stuk langzamer en dat is soms frustrerend voor mij. Ook weet ik nog steeds niet goed wat de docenten hier belangrijk vinden, het school systeem is hier toch wel heel anders dan in Nederland. Hier maken veel leerlingen trouwens ook toetsen met hun potlood, is het niet erg als je te laat komt voor de toets, mag je bij sommige docenten muziek luisteren tijdens de toets met je telefoon op tafel, zijn ze niet zo strikt met hoe lang je over de tijd mag doen, de hele sfeer is veel minder formeel en streng dan ik in Nederland gewend was tijdens toetsen. Ik houd presentaties nu alleen nog maar in het Zweeds, dan dwing ik mezelf namelijk om een verhaal te vertellen in het Zweeds en zo word ik snel beter in vloeiend Zweeds praten. O ja, nog een leuk feitje, ik ben hier nog geen een keer als laatste klaar geweest met een toets, meestal ben ik als eerste klaar, erg ongewoon voor mij... 

De afgelopen weken heb ik niet alleen maar geoefend voor concerten, ik heb ook een aantal concerten gehouden. Zo hebben we voor de herfstvakantie meerdere högstadieskolor (vergelijkbaar met de onderbouw van de middelbare school in Nederland) bezocht om daar concerten te houden en ze voor te lichten over estet op onze school. Er werd aan mij ook gevraagd of ik een praatje wilde houden over wat ik van estet vind als uitwisselingsstudent, gek genoeg vond ik helemaal niet zo spannend om dit te doen, ik vond het zelfs leuk dat mensen er enthousiast over waren. Op de opendag van onze school vorige week, heb ik 'Foolish Games' van Jewel gezongen, mijn zanglerares Anna had aan mij gevraagd of ik dit op de opendag wilde zingen en dat leek me heel leuk. Een filmpje van het concert kun je terug vinden onder het kopje 'Video's' hier op mijn blog. Met een aantal klasgenoten die ook piano spelen, hadden we een workshop, een professionele pianist kwam naar onze school en gaf ons tips. We moesten allemaal een stuk voorspelen en dan vertelde hij wat we nog beter zouden kunnen doen, hoe we nog mooier konden spelen of wat het oefenen makkelijker kan maken. Van tevoren was ik heel zenuwachtig hiervoor, maar ik snap achteraf niet zo goed waarom. 

Naast alle concerten die we zelf doen, bezoeken we ook nog steeds ontzettend veel concerten. Het voelt alsof we ongeveer elke week een concert hebben. Zo zijn we naar een opera geweest in Luleå, 'Kärleksmaskinen' (de liefdesmachine) dat gaat over een robot die gemaakt is om te dienen als partner, kwamen er mensen uit Zuid-Afrika en Haïti om voor ons hun traditionele liedjes te zingen samen met ons en mochten we gratis naar de film 'Girl' (toevallig een film die deels in het Vlaams was, dus ik hoefde de ondertiteling niet te lezen) in de bioscoop. Ik had nooit gedacht dat deze school zoveel aandacht zou besteden aan het bijwonen van concerten, zelfs niet in het muziekprogramma, in Nederland hadden we zelden buitenschoolse activiteiten. Hier gaan we bijvoorbeeld af en toe met gym ook naar de bowlingbaan, het zwembad of de ijsbaan, dat kan hier, omdat dit allemaal vlak naast de school ligt en we dus geen reistijd hebben. Zelfs de schoolfoto doen ze hier heel anders, er worden wel een stuk of 10 foto's van je gemaakt in allemaal verschillende posities, het is een stuk persoonlijker dan we op het Comenius hadden, ik heb nu 5 schoolfoto's besteld in plaats van maar 1. 

Ik heb ook een aantal keer met wat vrienden gelogeerd. Eerst met mijn vrienden uit mijn klas, we hebben pizza gegeten, een film gekeken en veel gekletst. Twee weken geleden heb ik met Veera en Daniela gelogeerd bij Veera thuis. We hebben op vrijdag met zijn drieën lasagne gekookt en 'Mama Mia: Here We Go Again' gekeken, Veera en ik wilden deze film al zien sinds we in het ABBA museum waren geweest in Stockholm. Op zaterdag hebben we de hele dag brood gebakken, Daniela moest namelijk iets bakken voor haar klas zodat ze dat konden verkopen op een markt. We hebben geleerd hoe we 'Norrländskt tunnbröd' moeten bakken, toen Kaisa het eerst voordeed leek het best wel makkelijk, maar het was helemaal niet zo eenvoudig in het begin. We maakten de broden vaak nog te dik of veel te dun en te groot, waardoor ze in de oven of niet gaar werden van binnen of ze verbrandden te snel. Gelukkig lukte het ons na een tijdje wel en ging het bakken best wel vlug, ik vond het haast jammer toen al het deeg op was en we dus moesten stoppen met bakken. 's Avonds hebben we lekkere pizza's in dezelfde oven gebakken en nog een film gekeken. Op zondag hebben we nog even snel een boterkoek gebakken, ook hier viel de boterkoek weer goed in de smaak, en daarna gingen we naar huis. 

Ik had in mijn vorige posts al gezegd dat het winter begon te worden, maar nu heb ik echt het gevoel dat het winter is. Afgelopen woensdag dacht ik namelijk naar school te kunnen met de bus, maar er was helemaal geen bus. Er lag te veel ijs op de weg, waardoor het te glad en gevaarlijk was voor de bussen om te rijden. Ik kon woensdag dus niet naar school, dit is hier in het noorden niet ongewoon en zal nog wel vaker gaan gebeuren gedurende mijn uitwisselingsjaar. Ze strooien hier op de weg niet met zout, maar met zand en kiezelsteentjes. Het gebruiken van zout is erg goedkoop, maar is heel slecht voor de natuur, zand en steentjes zijn niet slecht voor de natuur en beschadigen de auto ook minder, daarom gebruiken ze hier liever geen zout. Maar die steentjes dus, komen elke keer vast te zitten in mijn schoenzolen dus ik ben elke dag wel even bezig om al die steentjes te verwijderen, best wel irritant. Maar ja, ik heb liever steentjes onder mijn schoen dan dat ik elke keer uitglijd... We hadden laatst een brandoefening op school en officieel mag je niet naar je kluisje om je jas te pakken, maar ik vroeg mij dus af of het niet veiliger is om je jas te pakken als het buiten -30 graden is en er geen gevaar is op weg naar je kluisje, dan dat je heel lang buiten moet wachten in de vrieskou zonder jas. Het wordt hier nu al donker om kwart over één 's middags, dus als ik op school zit krijg ik geen zonlicht op mijn huid gedurende de hele dag, daarom moet ik niet vergeten om elke dag mijn vitamine D te slikken. Ook mag ik niet vergeten om buiten altijd een reflector te dragen of een lampje op mij te hebben. Hier in Zweden zijn ze heel erg veilig in het verkeer, ik weet niet of het echt een wet is dat je altijd een reflector moet dragen, maar hier in het noorden doet iedereen dat. Er zijn hier namelijk geen stoepen, je loopt dus vlak langs de weg waar auto's hard mogen rijden. Ook in Boden dragen voetgangers en fietsers veel reflecterende kleding, voor mijn gevoel is het haast overdreven hoe zichtbaar sommige mensen zijn, maar ik denk dat vooral de fietsers in Nederland niet zichtbaar genoeg zijn en dat het daarom zo overdreven lijkt voor mijn gevoel. 

Nu is het december en in Zweden betekent dat eten! Vorige week hebben we typisch Zweedse 'pepparkakor' gebakken en versierd en hebben Therese en ik fika gehouden in een heel leuk restaurantje waar ze heerlijke 'saffranssemlor' verkopen. Saffraan is een typische kerstsmaak hier in Zweden, in bijna alle kerstgebakjes zit saffraan. Elke dag kijk ik samen met Hannes en Hugo naar 'Julkalendern', dat is een tv-programma dat een beetje te vergelijken is met 'Het Sinterklaasjournaal', elke dag wordt er kort iets verteld over hoe het met de kerstman gaat en zijn voorbereidingen voor kerst. Het programma is gemaakt voor kinderen, maar stiekem vinden veel volwassenen het ook wel leuk om met hun kinderen te kijken. Voor mij is het vooral leuk om de Zweedse kersttradities te zien op de tv en het Zweeds van dit programma is niet zo ingewikkeld, dus makkelijk te volgen voor mij. Iets wat ook typisch Zweeds is, is een 'julbord' (kersttafel), dat is een kerstbuffet met typisch Zweedse gerechten. Gister ben ik met het hele gezin naar een julbord van de duikclub geweest waar Rein lid van is, ik vond het leuk om daar nieuwe mensen te ontmoeten en het eten was ook heel lekker. Therese en Rein zeiden tegen mij dat dit een soort voorproefje was voor het kerstdiner thuis en dat ze wilden weten wat ik het lekkerste vond, zodat we dat ook met kerst kunnen eten. Ik had iets nieuws geproefd en dat heet 'Janssens frestelse', dat is een soort ovenschotel met aardappel en vis, iets typisch Zweeds en ik vind het heel lekker! Ik ben samen met Therese ook naar een paar kerstmarkten geweest en eentje was in Gammelstad, het oude deel van Gammelstad staat op de World Heritage lijst en daar werd de kerstmarkt gehouden. Hier verkochten ze veel streekproducten en veel was handgemaakt. Op een van de markten heb ik een typische Norrbottens armand gekocht, een 'tennarmband' en 'Lovikka handskar', typisch Norrbottense handschoenen. Twee typisch Zweedse kerstdrankjes zijn 'glögg' en 'julmust', 'glögg' is een Zweedse glühwein en 'julmust' vind ik nogal moeilijk om uit te leggen, maar het is een soort frisdrank. Naast alle Zweedse tradities, heb ik Sinterklaas ook geïntroduceerd aan de Zweden. Ik heb op school pepernoten uitgedeeld, deze vielen goed in de smaak en thuis hebben we ons schoentje gezet. Ik had een aantal weken geleden een pakket van mijn ouders opgestuurd gekregen met typisch Hollandse Sinterklaas lekkernijen, de favoriet was de chocoladeletter die iedereen in zijn schoen had gekregen van Sinterklaas. 

Ik mocht ook zes dagen de Instagram van YFU Nederland overnemen, als je het leuk vindt kun je deze posts bekijken via deze link. Instagram yfu Hier kun je ook posts zien van andere uitwisselingsstudenten die nu een jaar op uitwisseling zijn. Vergeet ook niet alle foto's te bekijken onder het kopje 'Foto's' als je meer foto's wilt bekijken ;) 

Veel liefs van Roos